Budując nasze modele bardzo często posiłkujemy się dokumentacją. Bogatszą, skromniejszą, elektroniczną czy też w formie papierowej. Jest to rzecz normalna, powszechna i dotycząca większości modeli i większości modelarzy. Oczywiście nie zapominamy o modelach budowanych „prosto z pudła” bo takie też są dość częste. Częstą praktyką jest także, że wraz z pojawieniem się nowego modelu na rynku pojawiają się także nie tylko wszelkiej maści dodatki, ale także publikacje mające na celu pomóc modelarzowi w pracy, tak aby budowana przez niego miniatura jak najbardziej przypominała oryginał. Taka sytuacja miała miejsce nie tak dawno, a że dysponowałem zarówno modelem jak i monografią, postanowiłem opisać je razem. Mowa tu oczywiście o myśliwcu PZL P.11f.

W Pudle - samolot myśliwski PZL/IAR P.11F Romanian Fighter on skis

Model: PZL/IAR P.11F Romanian Fighter on skis
Nr kat.: 72522
Skala: 1:72
Producent: IBG Models
Tworzywo: model wtryskowy, elementy fototrawione,
Malowanie: 3 x Rumunia

Model to oczywiście miniatura opracowana w podziałce 1/72 przez firmę IBG Models. Dokładnie chodzi o wersję na nartach. Zestaw ten był anonsowany początkowo na lato, ale jego premiera uległa opóźnieniu i ostatecznie do rąk modelarzy trafił jesienią. Wyszło to jednak na dobre, bo wraz z nim modelarze otrzymali także pomoc naukową, o której za chwilę.

Prezentowany model jest już czwartym zestawem tego producenta, w oparciu o który można skleić model samolotu z rodziny P.11. Po wersjach P.11a, P.11c oraz P.11f otrzymujemy kolejną odsłonę P.11f, ale na nartach. Bazę stanowią ramki znane z poprzednich zestawów, nowa jest ramka oznaczona jako „H” na której znajdują się podzespoły jednostki napędowej czyli silnika Gnome-Rhône 9 Krse wraz z osłoną i śmigłem, dolna część kadłuba w rejonie podwozia i zbiornika paliwa oraz oczywiście narty.

Są to detale charakterystyczne właśnie dla tej odmiany, zaś jakość wykonania tych elementów jest bardzo wysoka, do czego zresztą IBG Models zdążyło nas przyzwyczaić. Detale są bardzo ostre, wyraźne i oczywiście poprawne merytorycznie. Na słowa uznania zasługuje sposób wykonania nart jako pojedynczych elementów, bez podziału na połówki, górną i dolaną część itp. Wykonano dość grube elementy unikając jednocześnie wystąpienia jamek skurczowych lub innych wad produkcyjnych. Przynajmniej w moim egzemplarzu. Co ciekawe, narty są dodatkiem do ramki „H” występującym jedynie w tym zestawie. Kołowa wersja P.11f zawiera ramkę „H”, ale bez nart. 

Ramka z elementami przezroczystymi jest taka sama jak mają wszystkie modele myśliwców P.11 – P.24. Podobnie z dużą blaszką fototrawioną. Obydwa zestawy P.22f mają także drugą, mniejszą blaszkę widoczną na zdjęciu z lewej strony. Zawiera ona detale charakterystyczne dla odmiany „f” w tym rzecz arcyciekawą – urządzenie do holowania celów powietrznych. Zamontujemy je pod kadłubem w rejonie kabiny pilota. Kalkomania zawiera elementy do trzech malowań, w tym także napisy eksploatacyjne oraz wszystkie żółte elementy szybkiej identyfikacji. Firma Techmod już wiele razy wykonywała kalkomanie na modele polskich samolotów w barwach rumuńskich, więc zagadnienia dotyczące kolorystyki czy innych kwestii historycznych ma rozłożone na czynniki pierwsze.

​Jak zaznaczyłem powyżej producent zaproponował trzy malowania, w tym dwa kamuflażowe. Obydwa z jednostki stacjonującej w rejonie rafinerii ropy naftowej w Ploesti z zadaniem obrony obiektów przed atakami bombowców alianckich. Trzeci jednolicie ciemnozielony samolot pochodzi z jednostki szkolnej i właśnie to on ma dodatkowe wyposażenie w postaci zaczepu do holowania celów powietrznych. Co ciekawe ten samolot nie miał uzbrojenia. Prezentowane propozycje malowania modelu tradycyjnie zamieszczono na ostatnich stronach instrukcji.
Model bardzo przyjemny i co ważne oryginalny, warto zwrócić na niego uwagę, bo stanowi ciekawe uzupełnienie dla modeli naszych wrześniowych „jedenastek”. Ta uwaga oczywiście nie dotyczy sporej rzeszy miłośników polskich samolotów w barwach rumuńskich, bo oni na pewno czekali na ten model.

Single No.42: PZL P.11f

Teraz kilka słów na temat pomocy naukowej, jaka niewątpliwie może nam się przydać podczas prac nad modelem P.11f na nartach i nie tylko, bo na kołach też. Mowa tu oczywiście o publikacji z serii SINGLE wydanej nakładem Wydawnictwa Stratus. Seria SINGLE od pewnego czasu gości na rynku modelarskim i co potwierdzają liczne wpisy w mediach społecznościowych ma liczne grono wielbicieli. Nic zresztą dziwnego. Każda z tych broszur to samolot w pigułce. Zeszyt poświęcony samolotowi myśliwskiemu PZL P.11f to już 42 pozycja w serii. Za stronę merytoryczną i graficzną odpowiada para autorów Teodor Liviu Morosanu oraz Dariusz Karnas, co gwarantuje nam rzetelność i wysoki poziom opracowania. Szata graficzna oraz układ publikacji pozostały bez zmian.

Autorzy zaczynają kompletem planów samolotu w podziałce 1/72 oraz 1/48. Są to podstawowe rzuty i przekroje. Idealnie sprawdzą się przy budowie modelu w skali 1/72, czy to w oparciu o zestaw opisany powyżej, czy nieco starszego Azur Frrom. Tak, są tacy hardcorowcy, którym udało się go skleić i to z niezłym skutkiem. Plany w skali 1/48 przydadzą się natomiast tym, którym zamarzy się przeróbka modelu Arma Hobby lub też Mirage. Przeróbki raczej we własnym zakresie, bo na gotowe konwersje się nie natknąłem.

Dalszych kilka stron to kilkanaście świetnej jakości zdjęć samolotów w różnych sytuacjach, często ze świetnie udokumentowanymi detalami. Co ciekawe jest także zdjęcie białej 122, które stało się podstawą do wykonania boxartu modelu IBG. Widoczne jest na zdjęciu z prawej u dołu. 

Publikacje kończą dwie strony plansz barwnych ukazujące samolot białą 119 Av. Stefana Dumitrescu z 1941 r. Samolot w  jednolicie ciemnozielonym malowaniu z błękitnymi powierzchniami dolnymi i żółtymi elementami szybkiej identyfikacji.
Jak zaznaczyłem na wstępie każda książka z serii Single to skondensowana ale  solidna porcja wiedzy o interesujących nas samolotach. Sam korzystałem z niech w przyszłości przy budowie modeli i okazały się bardzo pomocne.
Tak zatem przedstawia się „narciarska” odmiana P.11f w wykonaniu IBG Models oraz publikacja  SINGLE Wydawnictwa Stratus, poświęcona temu właśnie myśliwcowi. Wszystko to razem pozwala na wykonanie naprawdę pięknego i oryginalnego modelu, ciekawej alternatywy dla naszych klasycznych już P.11c z Kampanii Wrześniowej.  

Dziękuję producentowi, firmie IBG Models, za przekazanie zestawu na potrzeby recenzji.

Dziękuję Wydawnictwu Stratus za przekazanie egzemplarza na potrzeby niniejszej publikacji.

Marcin "Marwaw" Wawrzynkowski