Po wielu latach oczekiwań doczekaliśmy się wreszcie modelu polskiego samolotu szkolno-bojowego TS-11 "Iskra". Oczywiście modelu w skali 1:48, gdyż w skali 1:72 modele były dostępne dużo wcześniej.
Żywiczny model tego samolotu wypuściła firma Choroszy Modelbud.
Model "Iskry" dostępny jest obecnie w czterech wersjach:
- TS-11 Iskra BR - nr katalogowy: C4802
- TS-11 Iskra bis - nr katalogowy: C4803
- TS-11 Iskra prototyp nr 4 - nr katalogowy: C4804
- TS-11 Iskra bis D (Indian Airforce) - nr katalogowy: C4805
Zawartość pudełka z numerem katalogowym C4803 umożliwia wykonanie Iskry w wersji R, w malowaniu 7 Pułku Lotnictwa Specjalnego Marynarki Wojennej z Siemirowic nr takt. 1919 (1993 rok) i Iskry z 17 Eskadry Lotniczej z Poznania nr takt. 1907 (1989 rok). W pudełku znajdujemy 136 żywicznych części i dwie osłony kabiny z cienkiego przezroczystego tworzywa, formowane próżniowo.To samo dotyczy zestawu C4805, C4802 składa się ze 104 elementów, zaś C 4804 ze 130 części.
W zależności od wersji dysponujemy dwoma rodzajami kadłubów i kabin. W przypadku Iskry BR – jednomiejscowa, w trzech pozostałych dwumiejscowa. Elementy żywiczne odlane są dość dobrze, z delikatnymi wgłębnymi liniami podziałowymi, bez szczególnie dużych fragmentów układu wlewowego i odpowietrzającego.
Kabiny pilotów są wykonane w sposób szczegółowy i precyzyjny. Posiadają ładnie odtworzone panele boczne z pełnym wyposażeniem.
Osłony są zdublowane, więc można eksperymentować z oszkleniem. Tym bardziej, że producent przewidział żywiczną ramę kabiny - można więc pokusić się o wycinanie poszczególnych fragmentów oszklenia i wklejania ich w ramę. Elementy żywiczne odlane są dość dobrze, z delikatnymi liniami podziałowymi, bez szczególnie dużych fragmentów układu wlewowego i odpowietrzającego.
Jednak w niektórych miejscach zdarzają się pewne niedoskonałości, jak na przykład zanieczyszczenia (wskazane na poniższym zdjęciu). Jednak nie są to błędy których nie da się poprawić.
W zestawie znajdujemy sporo elementów, które umożliwiają dokładne odwzorowanie kabiny samolotu, podwozia, wszelkich anten i elementów zewnętrznych, oraz bogaty (jak na Iskrę) zestaw uzbrojenia podwieszanego: wyrzutnie rakiet ZR-4, MARS-4, WR-4, bomby OFAB-100M i pięćdziesięciokilogramowe.
W pudełku znajdziemy szczegółową i czytelną instrukcje budowy, a także kalki wraz z napisami eksploatacyjnymi umożliwiającymi wykonanie różnych wariantów malowania. Kalki są dobrej jakości bez przesunięć kolorów.
Kalki są dobrej jakości bez przesunięć kolorów. W przypadku Iskry BR są to szachownice i numery, gdyż samolot nie miał nanoszonych napisów eksploatacyjnych.
Model po przyłożeniu do planów leży w nich prawie dobrze (w oparciu o plany Iskry w skali 1:48 opublikowane w "Model Hobby", autorstwa G. Skowrońskiego). To prawie wygląda tak: kadłub w zasadzie jest idealnie odwzorowany - mała różnica jest przy stateczniku pionowym (zakreślenie nr 2). Gorzej jest ze skrzydłem, które jest za krótkie i za wąskie (zakreślenie nr 3). Wymiary części modelu w stosunku do planów zaznaczony jest kolorowym markerem. Kształt i rozmiary stateczników poziomych są prawidłowe. Z zauważonych mankamentów (dzięki koledze Irkowi) wymienię jeszcze brak wzoru bieżnika na kołach podwozia przedniego. Można było się pokusić jeszcze o odwzorowanie silnia SO-3W.
Podsumowując - pomimo pewnych niedoskonałości i wysokiej ceny wynikającej z technologii produkcji model samolotu TS-11 Iskra jest warty tego aby go mieć. Bynajmniej dotyczy to miłośników współczesnego polskiego lotnictwa wojskowego.
Wojciech Sokołowski