Z chwilą wybuchu II Wojny Światowej Royal Navy wcieliła do służby szereg statków cywilnych nadając rozmaite, nowe przeznaczenia. Służbę pełniły najczęściej jako jednostki desantowe, transportowe czy krążowniki pomocnicze. Taką role pełniły także duże statki pasażersko - towarowe przejęte od australijskiego armatora Australian Cammonwelth Line określane jako typ Bay. Nazwy ich pochodziły od nazw zatok. Były to „Jervis Bay” i „Esperance Bay”.

Ponieważ modele tych statków od pewnego czasu miała w zapowiedziach firma AJM Models siłą rzeczy modele testowe trafiły do rąk Marka i Marcina, którzy w ramach projektu grupowego postanowili pokazać, co można wycisnąć z obu zestawów. Zresztą projektów grupowych dawno u nas nie było.

HMS Jervis Bay - relacja z budowy

Został zbudowany w 1922r. w stoczni Vickersa w Barrow-in-Furness. Należał do serii pięciu  statków o pojemności 13 839 BRT, długości kadłuba 167,3 m i szerokości 20,7. Napęd stanowiły dwa zespoły turbin parowych Parsonsa o mocy łącznej 9000 KM. Pozwalało na osiągnięcie prędkości 15 węzłów zaś zasięg pływania przy tej prędkości wynosił 14 500 Mm. Początkowo statek posiadał 12 miejsc dla pasażerów I klasy oraz dla pasażerów 732 III klasy. W 1931r. statek przebudowano, część ładowni przerobiono na chłodnie, ponadto stworzono miejsca dla 270 pasażerów klasy turystycznej. „Jervis Bay” w pierwszy rejs do
Australii wyruszył w dniu 26 września 1922r. W 1928r. statek został sprzedany brytyjskiej linii Aberdeen & Commonwealth Line, a w 1933r. jego właścicielem stało się przedsiębiorstwo żeglugowe Shaw, Savill & Albion Ltd.
 W sierpniu 1939r. został wcielony do Royal Navy. Został przebudowany na krążownik pomocniczy i uzbrojony w 7 dział kalibru 152 mm, 2 działa przeciwlotnicze kalibru 76 mm oraz 8 karabinów maszynowych p.lot.  Jako HMS „Jervis Bay” został skierowany w maju 1940r. do służby konwojowej. W listopadzie 1940r. krążownik płynął z Halifaksu do Wielkiej Brytanii jako eskorta konwoju HX-84. W dniu 5 listopada 1940r. konwój został przechwycony przez niemiecki pancernik kieszonkowy „Admiral Scheer” wykonujący korsarską misje na Atlantyku. W takiej sytuacji Kmdr E. Fegen wydał rozkaz rozproszenia konwoju i jednocześnie podjął walkę z niemieckim okrętem, pomimo przytłaczjącej dysproporcji sił. Związanie „Admirala Sheera” walką dało możliwość ucieczki większości statków konwoju. Po nierównym, trwającym dwie godziny boju, HMS „Jervis Bay” zatonął z większością załogi i dowódcą. 65 rozbitków uratował jeden ze statków konwoju. Niemiecki rajder zdołał przechwycić jedynie 6 statków, z czego jeden, zbiornikowiec „San Demetrio”  dzięki poświęceniu załogi, pomimo ciężkich uszkodzeń zdołał dotrzeć do portu przeznaczenia. Dowódca HMS „Jervis Bay” kndr E. Fegen został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wiktorii za „Odwagę w obliczu beznadziejnej sytuacji i oddanie życia w obronie statków których miał obowiązek bronić”.



HMS Esperance Bay - relacja z budowy

„Espercnce Bay” wraz z bliźniaczą jednostką „Largs Bay” został zbudowany w 1922r. w stoczni Williama Beardmore'a w Glasgow. Podobnie jak inne statki tej serii - „statki zatoki” jego ładownie zostały wyposażone w agregaty chłodnicze oraz izolację, aby umożliwić przewóz mięsa i produktów do Anglii. W 1936r. „Esperance Bay” został sprzedany Shaw Shipping Company i został przemianowany na „Arawa”. W tym czasie „Hobsons Bay” został przemianowany na „Esperance Bay”. Wybuch II Wojny Światowej w 1939r. zastał „Esperacne Bay” na wodach Australii. Statek został wcielony do Royal Navy jako jednostka pomocnicza i po dotarciu na wody brytyjskie rozpoczęto jego przebudowę na krążownik pomocniczy. Uzbrojenie składało się z 7 dział kalibru 152 mm, 2 działa przeciwlotnicze kalibru 76 mm oraz 8 karabinów maszynowych p.lot.  W tym charakterze pełnił służbę konwojową do stycznia 1941r. kiedy przebudowano go na transportowiec wojska.  W toku swojej służby HMS „Esperance Bay” wielokrotnie odpierała ataki niemieckich samolotów. W dniu 8 stycznia 1941r. załoga krążownika brała udział w akcji ratunkowej statku „Clytoneus” trafionego bombami przez samolot Focke Wulf FW-200 Condor. Innym razem trafienie bombą poważnie uszkodziło maszynę sterową, ale okręt zdołał o własnych siłach dotrzeć do portu, manewrując śrubami. Jako transportowiec wojska, HMS „Esperance Bay” operował głównie na wodach Bliskiego Wschodu i Afryki Południowej. Transportował także wojsko z USA do Europy. W czasie służby w charakterze transportowca wojsk, HMS „Esperance Bay” nosił oryginalny kamuflaż polegający na wymalowaniu na burtach sylwetki niszczyciela eskortowego typu „Hunt”, co miało odstraszać wrogie okręty podwodne. Po zakończeniu działań wojennych okręt zdemilitaryzowano i zwrócono poprzedniemu armatorowi. „Esparance Bay” sprzedano na złom w 1955r.

 Także i tym razem firma AJM Models z powodzeniem sięgnęła po klasyczny epizod z Bitwy o Atlantyk przybliżając przy okazji pewne mniej znane, a równie ciekawe fakty. Historia heroicznego pojedynku HMS "Jervis Bay" z krążownikiem "Admiral Scheer" jest doskonale znana, ale historia HMS "Esperance Bay" już nie. Marcin i Marek jak zwykle na czas budowy zaszyli się w swoich pracowniach, od czasu do czasu wymieniając luźne uwagi przez telefon. Efekt swojej pracy, czyli oba modele razem zobaczyli dopiero przy okazji sesji fotograficznej na potrzeby projektu i wykonania zdjęć na boxarty dla producenta. Obaj mają już w planach kolejny projekt...

Zdjęcia archiwalne: Internet

Koszaliński Pluton Modelarski