Autor: Liczba stron: Liczba stron kolorowych: Format: Data wydania: ISBN: Numer katalogowy: Cena:

Tomasz Lachowski 168 168 210x210 2025-04-25 9788368377033 R-PLCz 85,00 PLN

Przedwojenny polski przemysł lotniczy miał wielkie dokonania, co do tego nie ma wątpliwości. Nowatorskie rozwiązania techniczne, doskonałe samoloty, zarówno wojskowe, jak i cywilne, sukcesy lotników i konstruktorów. To wiedza powszechnie znana. Wiadomo też, że samoloty powstawały w fabrykach, a te trzeba było kiedyś zaprojektować i wybudować. Dzięki jednej z nowych propozycji Wydawnictwa Stratus możemy bliżej poznać człowieka, który wybudował większość polskich fabryk lotniczych, Ppłk inż. arch. Leona Czyżewskiego.

Autorem książki jest Tomasz Lachowski. Publikacja została wydana w nietypowym formacie 210 x 210, na kredowym papierze i w miękkiej oprawie. Jest w całości kolorowa i polskojęzyczna. W środku znajdziemy bogaty zbiór zdjęć a także przedruki dokumentów, rysunków, plakatów i wycinków prasowych, co czyni ją niezwykle atrakcyjną, jeśli chodzi o walory poznawcze.

W publikacji możemy wyodrębnić kilka części. Pierwsza z nich jest poświęcona postaci ppłk Leona Czyżewskiego. To jego życiorys, od dzieciństwa i lat młodzieńczych, poprzez studia i niezwykle błyskotliwą karierę inżyniera, po dramatyczne losy we wrześniu 1939 roku, działalność w PSZ w Wielkiej Brytanii i w końcu emigrację do Argentyny. Niestety nie ma tu szczęśliwego zakończenia, gdyż ppłk Czyżewski zmarł w samotności pogrążony w tęsknocie za Polską do której nie mógł wrócić, a poczuciu zawodowego niespełnienia. Nie wiadomo dokładnie gdzie został pochowany, na warszawskich Powązkach znajduje się jego symboliczna mogiła.

Kolejne części publikacji poświęcono dokonaniom ppłk Czyżewskiego, czyli fabrykom lotniczym, które projektował i budował. Autor określa je mianem realizacji. Trzy z nich powstały w Warszawie w latach 1927 – 1936, dwa z nich to obiekty na Okęciu, trzeci to Warszawa Paluch. Kolejne realizacje miały miejsce w latach 1937 – 1939 na terenie Centralnego Okręgu Przemysłowego – fabryki w Rzeszowie i Mielcu. Poza szczegółowymi opisami, czytelnik dysponuje bardzo bogatym materiałem ikonograficznym w postaci zdjęć, rysunków czy planów. Przykuwa uwagę jedna rzecz. Niesamowita wręcz estetyka tych wszystkich obiektów. Zostały zaprojektowane z niezwykłym wyczuciem, wręcz smakiem, jakby nie były obiektami przemysłowymi, ale luksusowymi hotelami, czy nawet rezydencjami. To świadczy o tym, jak wielki był talent ppłk Czyżewskiego, jako architekta. 

Ppłk Czyżewski projektował i budował fabryki lotnicze nie tylko w Polsce. Jedyną realizacją zagraniczną był projekt i budowa fabryki lotniczej w miejscowości Łowecz w Bułgarii. Fabryka ta powstała w latach 1939 – 1942 i stała się jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Europie Środkowo – Wschodniej. Temu projektowi poświęcono przedostatni rozdział książki. Ostatni przybliża nam sylwetki współpracowników ppłk Czyżewskiego. Każdemu z nich poświęcono krótką notkę biograficzną.
Dzięki tej publikacji jest możliwe znaczne poszerzenie posiadanej wiedzy o historii polskiego lotnictwa. Z zupełnie innej perspektywy. Poznajemy bowiem człowieka, bez którego nie byłoby możliwe powstanie Łosia, Karasia czy innych kultowych już dziś konstrukcji. Z prostej i prozaicznej przyczyny. Samoloty buduje się w fabrykach. Gorąco polecam.

Dziękuję Wydawnictwu Stratus za przekazanie egzemplarza na potrzeby niniejszej publikacji.

Marcin "Marwaw" Wawrzynkowski